Taş çürütme nasıl yapılır? Nedir?
Taş çürütme nasıl yapılır? Nedir? Taş çürütmenin bir diğer adı taş değişimidir. Yapı taşlarının bir bölümünün eksilmesi (kısmi taş kayıpları) ya da Taş Bozulmaları modülünde anlatılan aşınma, oyuklanma ve parça kopması gibi bozulma süreçlerinin ileri bir düzeye gelerek yapıyı tehdit etmesi durumunda; taş değişimleri tercih edilebilir. Taş değişimi kararı mevcut yapı taşının bozulmuşluk durumu, tarihi, artistik ve mimari değeri göz önünde bulundurularak alınması gereken önemli bir karardır. Taş değişim kararı aynı zamanda özgün malzemenin yitirtilmesi anlamına geldiği için çok yönlü ele alınarak, uzman bir işçilikle gerçekleştirilmelidir.
Her türlü doğal taş (kireçtaşı, kumtaşı, mermer, granit vb.) gerekli görülmesi durumunda yine aynı malzeme ile tümlenebilir. Ancak taş değişiminde kullanılacak yeni taş özenle seçilmelidir. Örnek olarak; kullanılacak olan yeni taşın dayanıklılık, sertlik, tuz ve don direncinin yüksek olması faydalı gibi görünse de onarım için çok yoğun ve sert bir müdahale olabilir.
Onarımda kullanılacak taş cinsinin belirlenmesinde mevcut taşın yapısı ve nitelikleri iyi analiz edilmelidir. Standartlarla belirlenen testler özellikle; gözeneklilik (porozite) ve su emme testleri yapılmalı, özgün taşın petrografik tanımlaması gerçekleştirilmelidir. Orijinal yapı taşının karakterizasyonu yapıldıktan sonra onarımda kullanılabilecek en benzer (ya da en uygun) taş belirlenebilir.
Eğer özgün taşın çıkartıldığı ocak biliniyorsa ve ocak hala aktif ise onarım için aynı ocaktan
taş çıkartılması uygun olacaktır. Taş değişimlerinde taşın sadece renginin ve görüntüsünün benzer olması yeterli değildir; mineralojik, kimyasal, fiziksel ve mekanik özellikler de uyumlu olmalıdır.
Taş Değişimi Uygulama Aşamaları
Taşa değişimi ile tümlenecek olan özgün taşın minerolojik, kimyasal, fiziksel ve mekanik özellikleri belirlenir. (Laboratuvar ortamında uzmanlar tarafından) Tümlemede kullanılacak taşın türü tayin edilir. (Laboratuvar ortamında uzmanlar tarafından)
Taş değişimi kararı alınan bozulmuş olan taş yüzey sağlam yüzeye kadar çürütülür.
Sağlam yüzeye kadar açılan boşluk basınçlı havayla temizlenir.
Tercihen alkollü suyla yıkanır.
Yıkanan alanın kuruması beklenir.
Tümlemede kullanılacak yeni malzeme yerleştirileceği alana uygun olarak şekillendirilir. Profilli bir elemanın tümlenmesi durumunda özgün yapı elemanının kalıbı alınır. Bu kalıba göre yeni taş malzeme işlenir.
Yeni taş yerine alıştırılarak tespit edilir.
Yeni parçanın tespitinde donatı kullanılır. Paslanmaz donatı epoksi reçine ile hem
özgün taşa hem de yeni taşa tespit edilir.
Yeni taş özgün taşa belirlenen yapıştırma harcı ile monte edilir.