Lpg ile doğalgaz arasındaki fark

Lpg ile doğalgaz arasındaki fark nedir? İkisi aynı şey mi? Öncelikle bu ikisinin tanımı yaparak işe başlayalım.

TANIMLARI:
LPG (Liqufied Petroleum Gase : Sıvılaştırılmış Petrol Gazı): Petrolün damıtılması ve parçalanması esnasında elde edilen ve sonradan basınç altında sıvılaştırılan başlıca propan, bütan ve bunların izomerleri gibi hidrokarbonlar veya bunların karışımıdır.
DOĞALGAZ (CNG: Compressed Natural Gase: Sıkıştırılmış Doğal Gaz): Petrolün oluşumuna benzer şekilde; Yeryüzünün alt katmanlarındaki organik maddelerin zamanla bakterileşmesi, krojenleşme ve ışıl ayrışması sonucu oluşan, çoğunluğu metan (CH4) olmak üzere, Etan (C2H6) ve çeşitleri hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır.

lpg ile dogalgaz arasindaki fark

LPG çoğunlukla ham petrolün rafinasyonu esnasında elde edilir. Basınç altında sıvılaştırılarak tüplere doldurulur, tankerlerle taşınır. Türkiye şartlarına göre % 30 propan ve % 70 bütan karışımı olarak üretilir. Renksiz ve kokusuzdur. Bir kaçak olduğunda % 1 lik konsantrasyonunun fark edilebileceği şekilde içine pis koku veren merkaptan katılır.
LPG sıvı halde suya göre yaklaşık yarı yarıya daha hafif, gaz halde havadan iki kat ağırdır. Gaz kaçağı olduğunda aşağıya çöker. Aşağıdan süpürülerek tahliye edilmelidir. Bir litre LPG gaza dönüştüğünde 248 litre yer kaplar. Isıl değeri 23600 kcal/m3 dür, ~% 90 verimle yakılabilir, ~24 kat hava ile yanar. Tutuşma sıcaklığı 460 oC dır. Patlama Alt Sınırı (LEL): % 1,5 Patlama Üst Sınırı (UEL): % 9,6 dır.
DOĞALGAZ yeraltından doğal olarak çıkar. Basınç altında borularla ulaştırılır. Ayrıca deniz yolu ile nakil için –160 oC sıcaklıkta sıvılaştırılır. Türkiye’de kullanılan Doğalgazın bileşimi % 90 Metan, % 5 Etan ve % 5 de diğer gazlar şeklindedir. Çoğunluğunu Metan gazı oluşturduğu için tamamen Metan gibi davranır. Renksiz ve kokusuzdur. Bir kaçak olduğunda % 1 lik konsantrasyonunun fark edilebileceği şekilde içine pis koku veren Tetra Hidro Teofen katılır.
DOĞALGAZ havaya göre yaklaşık yarı yarıya daha hafiftir. Gaz kaçağı olduğunda yukarıya yükselir. Yukarıdan süpürülerek tahliye edilmelidir. Bir litre LNG gaza dönüştüğünde ~600 litre yer kaplar. Isıl değeri 8250 kcal/m3 dür. ~10 kat hava ile yanar. Tutuşma sıcaklığı 540 oC dır. Patlama Alt Sınırı (LEL): % 5 Patlama Üst Sınırı (UEL): % 15 dir.
LPG tüpleri doldurulurken tüp içindeki hacmin yaklaşık % 15’i kadar bir genişleme payı bırakılır. Bırakılan boşluk buharlaşan gazla dolar ve kullanılan gaz bu kısımdan çekilir. Bu nedenle tüpler daima dik durumda tutulmalıdır. Gaz çıkışı valf ve regülatörlerle kontrol edilir.
LPG yangınları toplam yangınların % 6’ sını oluşturmakta fakat toplam ölümlerin % 25’ ine ve toplam yaralanmaların % 55 ‘ ine sebep olmaktadır.

Lpg ile doğalgaz arasındaki fark ve önemli özellikleri

Oksijen Oranını Azaltmaları: Gazlar özellikle kapalı hacimlerde birçok açıdan risk oluştururlar. Bunların başında ortamda biriktiklerinde O2 in oranını azaltarak boğularak ölüme neden olmaları gelir. LPG kaçağı tabandan itibaren, Doğalgaz kaçağı tavandan itibaren birikerek Oksijenin oranını azaltacaktır. İnsanın soluyabileceği alt sınır olan % 17 nin altına inildiğinde hayati tehlike söz konusu olur.
Oksijen Tüketmeleri: LPG yaklaşık 24 kat, Doğalgaz 10 kat hava tüketerek yanar. Dolayısıyla
kapalı hacimlerde kısa süre sonra Oksijen tehlikeli seviyeye düşer. Banyo gibi küçük hacimlerde bu
hız daha fazladır. Bu nedenle bu gaz yakıtların yakıldıkları yerlerde mutlaka sürekli temiz hava girişi
sağlanılmalıdır. Doğalgaz sistemleri için menfez mutlak şart olarak istenmektedir. Halbuki yaklaşık
2,5 kat daha fazla Oksijen tüketen LPG için bilgi ve önlem boşluğu vardır. LPG li şofben kullanılan
banyolar ve LPG li katalitik soba kullanılan odalar tehlike altındadır.

Patlama Alt ve Üst Sınırları: Yanmakta olan gaz patlamaz. Kapalı hacimde bütün yanıcı gazlar alt ve üst patlama sınırları arasındaki oran kadar biriktiğinde en ufak bir kıvılcımla ~10 barlık bir basınçla patlarlar. Basınç; yanma tepkimesinden çıkan ürünlerin girenlerden fazla olması ve ortam sıcaklığından 1000 oC’nin üzerindeki sıcaklıklara ani olarak çıkmaları sebebi ile oluşmaktadır. Buna Atex patlaması denir. LPG patlaması diye duyulan olayların büyük çoğunluğu bu patlamadır.

Tüp parçalanması az görülür. Yemeğin taşması ile sönen ocaktan sızan gazın yeterli miktarda biriktiğinde
tekrar yakılmak için çakılan çakmakla patlaması sık karşılaşılan bir durumdur. Ayrıca mutfak tipi
tüplerin kauçuk hortumları TS 2179 a göre 3 yıldan fazla kullanılmaması gerektiği halde ne satıcılar
tarafından ve ne de tüketiciler tarafından bilinmemektedir. Hortumlar sertleşip yarılmakta ve sızan gaz
felaketlere sebep olmaktadır. Hortumlar LPG nin buharlaşma entalpisi nedeniyle soğumasından dolayı
deforme olmaktadır ve en çok 3 yılda bir değiştirilmelidir.

• elektrik mi ucuz doğalgaz mı?

Basınçlı kap patlaması: Gazlar basınçlı kaplarda taşınır. Basınçlı kabın iç basıncı çeperin dayanabileceği basıncı aştığında en zayıf yerinden yarılıp, karşı istikamete fırlayacak şekilde patlar.
Buna fiziksel patlama denir. İçinde yanıcı gaz olsun olmasın bütün tüplerde fiziksel patlama tehlikesi
vardır. Çoğu tüplerde emniyet valfi vardır. Basınç arttığında valf açılır ve gaz boşalır. Bu taktirde
yukarıda anlatılan Oksijen oranını azaltma ve kimyasal patlama tehlikelerine sebebiyet verebilir.
Piknik tüplerinde ise emniyet valfi olmadığından sıcaklığın artışı ile fiziksel patlama kaçınılmazdır.
Sıvılaştırılmış gaz bulunan tüplerde sıvı miktarı ne kadar fazla ise patlama riski o kadar azdır. Bu
nedenle boş tüp dolu tüpten daha tehlikelidir. Tüpler direkt Güneş ışığına maruz bırakılmamalı, aşırı
sıcak ortamda tutulmamalıdır. Piknik tüplerinin üzerine çapı büyük kazan konulmamalıdır.

kaynak: http://www.abdurrahmanince.net/

LPG’li araçlar doğalgazla çalışır mı? Sistemleri farklı olduğu için çalışmazlar.